น้ำมะพร้าว ทำไมต้องนำมาล้างหน้าศพ

ในพิธีศพของคนไทยก่อนที่จะเข้าเผามีขั้นตอนหนึ่งที่ต้องนำ “น้ำมะพร้าว” มาราดหน้าศพก่อน สืบเนื่องมาจากความเชื่อที่ว่า น้ำมะพร้าวเป็นน้ำที่สะอาด จึงนำมาล้างทำความสะอาดร่างกายให้กับผู้ที่เสียชีวิตเป็นครั้งสุดท้าย
เหตุผลที่ทำให้คนเชื่อกันว่าน้ำมะพร้าวเป็นน้ำที่สะอาดบริสุทธิ์ก็เพราะว่า น้ำมะพร้าวนั้นเป็นน้ำที่มีเปลือกห่อหุ้มปกป้องไว้อยู่หลายชั้น ประกอบไปด้วยเปลือกมะพร้าวที่ห่อหุ้มเป็นชั้นแรก กะลาที่ป้องปกอยู่ภายในเปลือกอีกเป็นชั้นที่สอง และมีเนื้อมะพร้าวเป็นชั้นสุดท้าย ด้วยเหตุนี้ คนจึงเชื่อกันว่าน้ำมะพร้าวเป็นน้ำที่ใสสะอาดบริสุทธิ์ ปราศจากมลทิน นอกจากนี้ยังมีความเชื่อว่าการที่มะพร้าวต้นที่นำมาล้างหน้าศพ ยิ่งมีลำต้นสูงใหญ่เท่าไหร่น้ำที่ได้มาก็จะยิ่งสะอาดมากเท่านั้น เพราะว่าต้นมะพร้าวที่สูง ๆ จะอยู่เหนือจากสิ่งสกปรกทั้งปวง


ส่วนการอธิบายเชิงปริศนาธรรม กล่าวไว้ว่า “น้ำมะพร้าว เป็นน้ำที่สะอาดกว่าน้ำธรรมดา การเอาน้ำมะพร้าวล้างหน้าศพ เปรียบเหมือนการล้างสิ่งสกปรกโสโครก ล้างอกุศลกรรมให้หมดสิ้น” เชื่อกันว่าจะทำให้ผู้ตายเกิดความผ่องใสและความสงบในจิตใจ รวมทั้งยังสามารถเดินทางไปยังภพหน้าได้อย่างปกติสุข ซึ่งความเชื่อดังกล่าวล้วนสืบทอดมาแต่ครั้งโบราณในปัจจุบันก็ยังมีให้ได้เห็นอยู่

ตามธรรมเนียมไทยอีกอย่างนั้นจะมีการจุดไฟไว้ที่หน้าโลงศพ โดยใช้น้ำมันมะพร้าวใส่กะลามะพร้าว มีใส้เชือกด้ายดิบจุ่มไว้ และใส่เกลือเม็ดลงไปในน้ำมันมะพร้าวด้วย เพื่อใช้เตือนสติว่า “น้ำมันและเกลือนั้น ถึงจะร่วมภาชนะเดียวกัน ก็จะไม่ละลายรวมกัน เช่นเดียวกับบุญและบาป ที่ไม่อาจจะรวมกันได้ บุญส่วนบุญ บาปส่วนบาป ทำสิ่งใดไว้ ย่อมต้องได้รับกรรมนั้นๆ” และการจุดไฟ เพื่อเป็นความหมายเตือนสติว่า “ชีวิตนั้นดั่งเช่นแสงไฟ เมื่อยังมีเชื้อไฟ ไฟย่อมลุกโชนอยู่ได้ เมื่อหมดเชื้อไฟ ไฟนั้นย่อมดับลง เฉกเช่นชีวิตคน เกิดมาเพราะกรรม และสิ้นสุดก็เพราะกรรม ตราบใดยังตัดกิเลส ตัณหา ราคะ ไม่ได้ ย่อมต้องวนเวียนในวัฏฏสงสาร ไปตลอดกาลนานเทอญ”